بازخبر/
پادشاهی نفتخیز عربستان سعودی، بزرگترین خریدار اسلحه در سطح جهان به شمار میرود و در چند سال گذشته تلاش کرده تا از طریق یک رشته عملیات هوایی، یمن، فقیرترین کشور عرب دنیا را شکست دهد.
انگلستان سال گذشته با انتشار گزارشی مدعی شد که دومین صادرکننده بزرگ اسلحه در جهان است و طبق تخمینها بیش از ۴۰ درصد صادرات خود را به یک کشور میفرستد؛ عربستان سعودی.
امارات متحده عربی نیز که در جنگ یمن متحد عربستان محسوب میشود، طبق این گزارش یکی از خریداران اصلی تسلیحات انگلیسی است. بنابر این گزارش، در بازار اسلحه جهانی تنها سهم ایالات متحده بیشتر از انگلستان است.
فعالان و سیاستمداران مخالف انگلیسی به تاثیر این تجارت چند میلیارد پوندی بر یمن اشاره میکنند، جایی که به گفته سازمان ملل متحد شاهد شدیدترین فاجعه بشری در جهان است.
سازمان ملل تا مارس ۲۰۲۰ حداقل ۷۷۰۰ کشته بین غیرنظامیان را تایید کرده که عمدتا جان خود را در حملههای هوایی ائتلاف تحت رهبری عربستان از دست دادهاند.
اما تخمین ناظران دیگر بسیار بالاتر است. گروه آمریکایی “پروژه دادههای وقایع و اماکن درگیریهای نظامی” میگوید جنگ یمن تا اکتبر ۲۰۱۹ بیش از ۱۰۰ هزار تلفات داشته است که ۱۲ هزار نفرشان غیرنظامیانی بودهاند که در حمله مستقیم کشته شدهاند.
حدود ۸۰ درصد جمعیت یمن – ۲۴ میلیون نفر – به کمک و مراقبت بشردوستانه نیاز دارند.
حدود ۲ میلیون کودک از سوء تغذیه شدید رنج میبرند، از جمله ۳۶۰ هزار کودک زیر ۵ سال.
فعالان حقوق بشری سال گذشته موفق شدند در یک دعوای حقوقی دولت انگلستان را شکست دهند، صادرات اسلحه به عربستان را با رای دادگاه متوقف کنند و دولت را مجبور کنند که با در نظر گرفتن احتمال “نقض جدی” قوانین بین المللی در یمن در سیاست خود بازبینی کند.
بعد از حدود یک سال، دولت انگلستان ارزیابی خود را به اتمام رساند و اعلام کرد که به فروش اسلحه ادامه خواهد داد.
لیز تراس، وزیر تجارت بین الملل این کشور، با تاکید بر موضع دولت مبنی بر وجود صرفا چند “حادثه کمنظیر” گفت که “نیت واقعی عربستان سعودی رعایت قوانین بشردوستانه بین المللی است و توان این کار را هم دارد!”
امیلی تورنبری، سخنگوی تجارت بین الملل حزب کارگر، حزب مخالف دولت گفت که این تصمیم دولت “اخلاقا غیر قابل دفاع” است و به ادعای انگلستان مبنی بر “دفاع از حقوق بشر” ضربه میزند.
“کارزار مخالفت با تجارت اسلحه” که نقش اصلی را در دعوای حقوقی ایفا کرده بود گفت که این تصمیم نشانه “ورشکستگی اخلاقی” است.
به نوشته بی بی سی، گروه نظارتی “ایروارز” که تلفات ناشی از حملههای هوایی در خاورمیانه را رصد میکند، نسبت به شیوه ارزیابی دولت که به چراغ سبز برای عربستان منجر شد، ابراز تردید کرده است. این گروه میگوید که دولت انگلستان حتی آمار دقیقی از حملههای هوایی خود نیز ندارد، چه برسد به حملههای هوایی عربستان.
به گفته این گروه “معیار ارزیابی در انگلستان چنان بالا در نظر گرفته شده است که به نظر ما پذیرش تلفات غیرنظامی را عملا غیرممکن میکند.”
این گروه به عنوان نمونه به تلفات ناشی از دخالت ۵ ساله انگلستان علیه نیروهای داعش در عراق و سوریه اشاره میکند.
بنابر آمار دولت انگلستان، نیروهای این کشور در عراق و سوریه “۴۴۰۰ عملیات نظامی علیه نیروهای داعش” انجام دادهاند که تنها به مرگ یک غیرنظامی منجر شده است.
گروه ایروارز که تلفات غیرنظامی این عملیاتها را چیزی بین ۸ تا ۱۳ هزار نفر تخمین میزند، میگوید که روش دولت برای ثبت تلفات غیرنظامی “مضحک” است.
کارزار مخالفت با تجارت اسلحه میگوید که انگلستان از سال ۲۰۱۵ برای فروش ۵.۳ میلیارد پوند اسلحه به عربستان پروانه صادر کرده است؛ یعنی از زمان شروع جنگ در یمن.
به گفته این گروه، در این مدت حدود ۱ میلیارد پوند قرارداد نیز با متحدان عربستان که در جنگ یمن شرکت داشتهاند، بسته شده است.
اما فعالان میگویند که این ارقام شامل تسلیحاتی که فروششان به پروانه نیاز ندارد، نمیشود و در عین حال درآمدهای ناشی از تعمیرات و حمایتهای فنی و تدارکاتی شرکتهای اسلحهسازی انگلیسی از عربستان را نیز در بر نمیگیرد.
این گروه تخمین میزند که ارزش کل تسلیحات و خدمات فروخته شده به ائتلاف تحت رهبری عربستان از زمان آغاز جنگ “حداقل ۱۶ میلیارد پوند” بوده است.
ادوات نظامی فروخته شده شامل جنگندههای تایفون و تورنادو، و همچنین بمبهای هدایتشونده میشود. مقامات انگلیسی در عین حال در موضوعات مختلفی نظیر تاکتیکها و انتخاب اهداف مشاوره نظامی نیز به این ائتلاف میدهند و نظامیان عربستانی نیز در انگلستان آموزش میبینند.
قراردادهای دفاعی انگلستان با عربستان در مقایسه با تسلیحاتی که از آن طرف اقیانوس اطلس راهی این کشور میشود، بسیار اندک است.
به گزارش “موسسه پژوهشهای صلح بین المللی استکهلم”، حدود ۷۳ درصد واردات نظامی عربستان بین سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ از ایالات متحده بوده است. انگلستان با ۱۳ درصد جایگاه دوم را در فهرست صادرکنندگان اسلحه به این کشور به خود اختصاص داده و فرانسه نیز با ۴.۳ درصد در جایگاه سوم است.
پیتر ویزمان، پژوهشگر ارشد این موسسه، میگوید که نیمی از کل صادرات اسلحه آمریکا در ۵ سال گذشته راهی خاورمیانه شده و نیمی از آنها هم به عربستان رسیده است.
یمن نه تنها شاهد بزرگترین همهگیری ثبتشده وبا بوده است، بلکه حالا با کووید-۱۹ نیز درگیر است؛ آن هم در شرایطی که تنها نیمی از اماکن درمانی این کشور با ظرفیت کامل کار میکنند.
به گفته این سازمان، آمار مرگومیر ناشی از همهگیری ویروس کرونا ممکن است “از مجموع تلفات جنگ، بیماری و قحطی ۵ سال گذشته نیز بیشتر شود.”