بازخبر / سعید سلیمانی در روز جهانی تنوع زیستی (اول خرداد) در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه مردم ایران عمدتاً تنوع زیستی را فقط بهعنوان طبیعت میشناسند، اظهار کرد: موضوع تنوع زیستی بسیار پیچیده و قشنگتر از آن چیزی است که ما میبینیم و تنوع بسیار غنی در این زمینه وجود دارد.
وی از تنوع زیستی بهعنوان یک زنجیره بههمپیوسته یادکرد که اگر هر بخش کوچکی ازاینگونهها را از دست بدهیم، زنجیروار به سایر گونهها آسیب میرسد.
وی افزود: ایران جزو معدود کشورهایی است که نزدیکترین فاصله بین دو گربهسان “شیر یال کوتاه ایرانی” و “ببر هیرکانی” را در بعد مسافتی حدود ۳۰۰ کیلومتر دارد که این اتفاق در دنیا بینظیر است.
به گفته موسس مدرسه طبیعت کیکم، در ایران کوچکترین پستاندار دنیا یعنی “حشرهخوار کوتوله” و بزرگترین پستاندار دنیا یعنی نهنگ آبی در خلیجفارس وجود دارد.
سلیمانی با بیان اینکه علیرغم تنوع غنی زیستی بسیار دیر به اهمیت اینگونههای مهمی که در کشور داریم پی بردیم، خاطرنشان کرد: برای بسیاری ازاینگونهها کار از کار گذشته او برخی از آنها در معرض انقراض جدی قرار دارند.
این فعال محیطزیست به وضعیت برخی گونههای جانوری در معرض خطر در کشور اشاره کرد و یادآور شد: یوزآسیایی از جمله اینگونهها است که فقط لکههای کوچکی از زیستگاه آن در ایران باقیمانده و در حال انقراض است.
وی از روند تخریب نگرانکننده زیستگاه پلنگ ایرانی هم یادکرد که سرعت بسیار ترسناکی دارد.
سلیمانی خاطرنشان کرد: گونه دیگر مهم ایران “زاغ بور” است که برخی از کشورهای دنیا آن را نماد ایران میدانند و لکههای کوچکی از زیستگاه اینگونه در ایران باقیمانده که اطلاع چندانی از وضعیت آن در دست نداریم.
این فعال محیطزیست درباره “خرس سیاه بلوچی” که خواستگاه آن در جنوب ایران از جمله سیستان و بلوچستان، کرمان و بخشی از هرمزگان است نیز افزود: زیستگاههای این خرس در این مناطق در حال انهدام است.
وی اظهار کرد: در مناطق مرکزی ایران نیز “گور ایرانی” وضعیت مناسبی ندارد و اینگونه تک سم جزو لیست قرمز IUCN قرار دارد.
سلیمانی به خاستگاه انواع سمندر از جمله سمندر خال زرد کردستانی، سمند امپراطور و سمند لرستان که از لرستان تا شمال کردستان واقعشده اشاره کرد و افزود: اینگونهها نیز به دلیل زنده گیری بیشازحد و اینکه سر سفرههای نوروز ما مردم میآیند در حال انقراض است و تعداد کمی از گونههای باقیمانده سمندر در حال دستوپنجه نرم کردن با انقراض هستند.
وی تأکید کرد: کمی بالاتر از این منطقه شاهد قاچاق و زنده گیری شدید ” سنجاب ایرانی” هستیم.
سلیمانی خاطرنشان کرد: “سیاه خروس” در منطقه ارسباران نیز وضعیت خوبی ندارد و حتی تاکنون یک عکس جدی هم از اینگونه ثبتنشده و متأسفانه تنها زیستگاه اینگونه خروس لکه کوچکی در منطقه ارسباران است.
وی گفت: در بخش گونههای گیاهی نیز ایران خاستگاه بسیاری از گونههای اندمیک است که فقط مختص سرزمین ما هستند، اما وضعیت خوبی ندارند که از جمله آنها میتوانیم به “سوسن چلچراغ” اشارهکنیم که تنها خواستگاه آن در منطقه هیرکانی در حال از دست رفتن است.
سلیمانی از تخریب گسترده بلوط زارهای زاگرس هم یادکرد که به طول ۵۰۰ کیلومتر در نوار غربی کشور حال خوبی ندارد و حدود ۱٫۲ میلیون هکتار از وسعت شش هکتار جنگلهای بلوط یعنی معادل یکپنجم وسعت آنها طی ۲۰ دهه اخیر ازدسترفته است.
وی معتقد است، تخریب بلوط زارهای زاگرس آسیب جدی به گونههای گیاهی و جانوری و تنوع زیستی این منطقه وارد کرده است.
موسس مدرسه طبیعت کیکم افزود: در جنوب غربی ایران نیز جلگه حاصلخیز و سرسبز خوزستان به دلیل عملیات غیر کارشناسی سدسازی و مشکل جدی که در تحویل آب به این جلگه وجود دارد، حال مناسبی ندارد و گونههای گیاهی و جانوری این منطقه نیز در معرض تهدید جدی قرار دارد.
این فعال محیطزیست همچنین با اشاره به وضعیت نامناسب دریاچه ارومیه که حاصل ساختن بیش از ۱۰۰ سد در حوزه درونریز این دریاچه است، تأکید کرد: غلظت شوری این آب مدام در حال بالا رفتن است و زندگی “آرتمیا” که گونههای جانوری ریز این دریاچه و غذای اصلی فلامینگوها است را تهدید میکند.
وی از وضعیت نامناسب جنگلهای هیرکانی هم یادکرد که در شمال کشور از گلستان تا گیلان کشیده شده و بازمانده عصر یخبندان است.
به گفته این فعال محیطزیست، جنگلهای هیرکانی سرزمین باستانی در جهان محسوب میشوند که در حافظه ژنی خود کدهای رفتاری میلیونها سال قبل را دارند.
سلیمانی معتقد است، تنوع زیستی پرندگان این نوار بیش از کل قاره اروپا است، اما گونههای جانوری این منطقه بهشدت در معرض خطر هستند.
وی از قتل هزاران قطعه پرنده در منطقه “فریدونکار” یادکرد که هر سال در فصل مهاجرت پرندگان رخ میدهد.
موسس مدرسه طبیعت کیکم با اشاره به تصاحب سواحل دریای خزر توسط بخشهای مختلف نظامی، نیمه نظامی، دولتی و خصوصی، گفت: مناطق کوچک باقیمانده هم به زبالهدانیهایی تبدیلشده که جان گونههای جانوری را تهدید میکند و از همین رو برخی از گونههای دریای خزر مانند “ازون برون”، “تاس ماهی خزر” و “فوک خزری” وضعیت خوبی ندارند.
سلیمانی با بیان اینکه با اقدامات نادرست انسان جان بسیاری از گونههای جانوری و گیاهی در کشور به خطر افتاده، عنوان کرد: البته ایران هنوز هم آنقدر پتانسیل اکولوژیک دارد که ما به خود بیاییم و بخواهیم از آنها حفاظت کنیم.