باز خبر,هنر عروسک گردانی و نمایش عروسک هنری است که می توان گفت از سالهای بسیار دور و برای اهداف مختلف با انسان بوده اما آنچه به تحقیق معلوم شده است در جوامع اولیه عروسک ها برای مقاصد مذهبی استفاده می گردید و کاربردی بیش از هنر داشت.
رهبران مذهبی هزاران سال پیش ماسک ها و اشکال متحرکی را بعنوان سمبل خدایان خود بکار می بردند و از صفات مرموز عروسک ها جهت قدرت و نفوذ خود بر مردم استفاده می کردند.
با نگاهی گذار به نقاط مختلف ایران رابطه مردم با هنر نمایش عروسکی بخوبی دیده می شود. در ایران و اکثر مراسم و جشن ها بنوعی از عروسک استفاده می شود. هر چند که ورود فرهنگ های مختلف تاثیرات عمده ای بر مراسم و آئین های ایرانیان گذاشته است با این وجود در بسیاری از نقاط این سرزمین مراسم و آیین هایی هر چند به صورت پراکنده با عروسک اجرا می شود که در نوع خود بی نظیر و دیدنی است.
هرمزگان نیز از این قاعده مستثنی نیست و در آیین ها و سنن گوناگون به شیوه های مختلف از عروسک استفاده می شود.
در حال حاضر زوج هنری مجید بشکال و فتحیه بقایی چند سالی است که به صورت مستمر عروسک می سازند و نمایش عروسکی تولید می کنند؛ به همین بهانه گفتگویی با مجید بشکال کارگردان تاتر انجام دادیم که در ادامه می خوانید:
نمایش عروسکی را از کجا شروع کردید؟
برای اولین بار ۸ سال پیش مجبور شدم برای اجرای یک نمایش کودک، عروسک تن پوش بسازم، کاملا بی تجربه بودم و این اولین تجربه ی من در مورد عروسک بود.
بعد ها، ظرفیت های نمایش عروسکی، به عنوان یک شیو ه ی اجرایی، و توانمندی خارق العاده شخصیت های عروسکی بود که من را به طرف خودش جذب کرد.
پس تجربه نقش موثری داشته ، هیچ وقت در کلاس های آموزش عروسک سازی شرکت کرده ای؟
بله .من و خانم بقایی ،در دوره های مختلفی شرکت کردیم و استادانی از ایران و فرانسه داشتیم. به همین واسطه برای شرکت در دوره ی تاتر کاغذی، به فرانسه سفر کردیم.
آخرین کارگاهی که شرکت کردم، مرداد ماه امسال بود، این کارگاه با حضور جان لویی اکل مدیر کمپانی نف فرانسه برگزار شده بود.
وضعیت تاتر عروسکی در کشور چگونه است؟
نمایش عروسکی در کشور فراز و فرودهای بسیاری داشته. هنرمندان تئاتر عروسکی تلاش بسیاری می کنند تا این گونه نمایشی بتواند به حیات خود ادامه دهند ، اما متاسفانه به دلیل عدم وجود زیر ساختهای مناسب برای اجرای نمایش عروسکی همواره دچار مشکل می شوند. اما آنچه بیشتر نمایش عروسکی را به حاشیه رانده نگاه هنرمندان به آن است که در واقع به عنوان شیوه ای کارآمد کمتر به آن بها می دهند، مخصوصا در شهرستانها. اما هر چند کند، به راه خود ادامه می دهد.
نمایش عروسکی چه زیر ساختی لازم دارد؟ یا به طور کلی زیر ساخت مناسب نمایش عروسکی چیست که در کشور وجود ندارد؟
بخشی از این زیر ساخت ها برمی گردد به مواد که برای ساخت عروسک استفاده می شود که به سختی در دسترس همگان قرار دارد و عموما، هزینه زیادی ایجاد می کند.. و مسئله دیگر، نبودن سالن هایی است که مناسب اجرای نمایش عروسکی باشد چرا که برخی از شیوه های عروسک گردانی نیازمند وجود صحنه ای با قاب بندی خاص هست سالن های موجود چنین امکانی را ندارد و علاوه بر این کمبودها، فقدان فضای آموزشی مناسب در شهرستان ها بیداد می کند.
فکر می کنی چرا نگاه هنرمندان به نمایش عروسکی رویه منفی دارد و کمتر کسی سراغ این ژانر می رود؟
مهمترین دلیل از نظر من، عدم شناخت کافی از این ژانر است، برخی از دوستان هنرمند، به این موضوع، به عنوان یک فرآیند هنری که می تواند بسیار تاثیر بگذارد اعتقادی ندارند، در صورتی که به اعتقاد من، نمایش عروسکی ابزاری قدرتمند است برای خلقی بی مرز.
وضعیت نمایش عروسکی در هرمزگان به چه شکل است؟
باید بگویم متاسفانه هرمزگان تئاتر عروسکی ندارد. با وجود اینکه در استان ما، جشنواره تئاتر عروسکی برگزار می شود اما نتواستیم و شاید نخواستیم که در این زمینه فعال باشیم. ما هم اگر تلاشی کردیم فقط با هزینه شخصی بوده است و یک تنه همچنان این بار را به دوش می کشیم.
ما ۷ دوره است که جشنواره ای تحت عنوان نمایش عروسکی را در سطح ملی برگزار می کنیم، با این حال چرا هنوز کسی جذب آن نشده؟
چون برای آن هدفی نداشتیم و نداریم. به نظر می رسد که برگزار کنندگان جشنواره فقط به دنبال برگزاری جشنواره هستند و نتوانستد هدفی را ترسیم کنند که به ایجاد گروههای عروسکی بیانجامد. به اعتقاد من باید اداره کل ارشاد در این مورد سرمایه گذاری کند. و با حمایت از تولید نمایش عروسکی این بستر را فراهم نماید . مطمعنا به نفع خود مجموعه هم هست.
شما طی این سالها به صورت مستمر نمایش عروسکی تولید و اجرا کرده اید، برخورد مخاطبان با نمایش عروسکی چیست؟
تمام نمایش هایی که من و خانم بقایی در این چند سال تولید و اجرا کردیم برای مخاطب کودک و نوجوان بوده. و باید بگویم که برخورد و حضور تماشاگر عالی بوده. ما در اجرای نمایش غاز مادر در بهمن سال گذشته ۲۰ سانس اجرا ۵ روز داشتیم که در صورت تمدید سالن این تعداد بیشتر می شد. ما در شهری زندگی می کنیم که متاسفانه فضای بازی و تفریح برای کودکان بسیار اندک است، یکی از راههایی که می تواند این کمبود را برطرف کند اجرای مستمر نمایشهای کودک و نوجوان است که کم داریم.
در این نمایش ها چه کسانی با شما همکاری میکردند؟ بازیگران نمایش یا با عوامل اجرایی جدید این آثار را اجرا کردید؟
ما در هر دوره با بازیگران جدیدی نمایشی رو آماده می کنیم.
این کار زمان بر و دشوار نیست؟
بله. یکی از دلیلی که ما را وادار به اخذ چنین تصمیمی می کند همان نگاه هنرمندان هرمزگان به تئاتر عروسکی است. با حضور فعال خانم بقایی در عرصه آموزش بازیگری در حوزه دانش آموزی معمولا ترکیب بازیگران و عروسک گردانان از شاگردان ایشان هستند و به همان دلیل دانش آموز بودن کمتر امکان استفاده در همه کارها فراهم میشود.
چرا یک گروه حرفه ای و منسجم از همین دانش آموزان تشکیل نمیدهید؟
در بیشتر مواقع این دانش آموزان نگاه موقت دارند و برای پرکردن اوقات فراقتشان می آیند ، و اینکه ما با خانواده ی آنها روبرو هستیم و در واقع آنها تصمیم گیرنده هستند. که البته درس و امتحانات به این موارد اضافه می شود.
فکر می کنی اگر یه گروه منسجم تشکیل شود موفقیت بیشتری حاصل نمی شود؟
قطعا اتفاقاتی بهتر خواهد افتاد. در آن صورت ما می توانیم روی آموزش ساخت عروسک های نمایشی وقت و انرژی بیشتری بگذاریم و یا در بخش عروسک گردانی بهتر کار کنیم . و این منجر به گروهی می شود که در تمام فصول سال می تواند تولید اثر کند. به واسطه چنین گروهی می توان اتفاقات بهتری را رقم زد.
تا به حال به تشکیل چنین گروهی فکر کرده اید؟
تلاش ما برای چیزی فراتر تشکیل یک گروه عروسکی است!
ما عضو گروه تئاتر کارگاه هستیم و طبق رویه که در چند سال گذشته در گروه بوده، به دنبال آن هستیم تا نگاه همگان را مجموعه تئاتر هرمزگان جلب کنیم. من و خانم بقایی علاوه بر فعالیت های دیگر در کار تیمی در بخش نمایش عروسکی فعال هستیم. البته ایجاد یک گروه منسجم عروسکی ما را در این راه کمک خواهد کرد.
فکر می کنی تشکیلات رسمی مثل انجمن نمایش عروسکی می تواند باعث اشاعه و گسترش این ژانر شود؟
بله.از چند سال پیش بارها این موضوع را مطرح کردم و با مسئولین هنر استان در میان گذاشتیم.حتی دوستانی در تهران هم موافقت کردند که بتوانیم اینکار را انجام دهیم. متاسفانه همه موافق هستند ولی عملا اتفاقی نیفتاده. حتی خواستم که درخواست از طرف اداره کل ارسال شود و شخصا آن را پیگری کنم که آن هم انجام نشده.
به عنوان آخرین سوال ، به آینده ی این هنر در کشور ، خصوصا هرمزگان امید دارید؟
همه تلاش من و خانم بقایی که همیشه دغدغه ی هنر استان را داشته اند به خاطر همین امید است….
(0)نپسندیدم
(0)
