بازخبر/قد بلند بودن فواید خاص خودش را دارد. این نه تنها در ظاهر اثرگذار است، بلکه سطح اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد؛ اما قد به عنوان یک پدیده طبیعی تا حدی در کنترل ما نیست، زیرا هورمون‌های رشد در بدن انسان‌های مختلف به طور متفاوتی عمل می‌کنند. به گفته متخصصان، ژنتیک عامل تعیین‌کننده در قد افراد است. با این حال، طبق مطالعات، عوامل محیطی (مانند تغذیه و سبک زندگی) نیز ممکن است بر قد یک فرد در سال‌های رشد تأثیر بگذارد. به اعتقاد بخشی از متخصصان سلامت، با افزودن انواع خاصی از مواد غذایی در رژیم غذایی روزانه و برخی روش‌های دیگر می‌توان قد را تا چند سانتی‌متر افزایش داد. در ادامه، به روش‌هایی افزایش قد در طول رشد و اینکه آیا امکان افزایش قد در بزرگسالی امکان‌پذیر است یا خیر، می‌پردازیم.
کودکی، سن افزایش قد و پیری، سن کاهش قد است
نوزادان و کودکان به طور مداوم رشد می‌کنند. این به دلیل تغییرات در صفحات رشد در استخوان‌های بلند بازوها و پاهای آنهاست. با ساخته شدن استخوان جدید توسط صفحات رشد، استخوان‌ها بلند و بلندتر شده و در نتیجه، کودک بلندتر می‌شود.
در سال اول زندگی، نوزادان معمولاً ۵۰ درصد رشد می‌کنند. بین سنین ۲ تا ۵ سالگی، کودکان معمولاً سالانه ۶.۳ تا ۸.۹ سانتی‌متر رشد می‌کنند. در سن ۱۰ سالگی، کودکان معمولاً هر سال ۶.۳ سانتی متر رشد می‌کنند. در دوران نوجوانی که تقریباً از ۱۱ سالگی تا ۲۱ سالگی طول می‌کشد، نوجوانان به ۱۵ تا ۲۰ درصد نهایی قد بزرگسالان خود می‌رسند. پس از این، صفحات رشد ساخت استخوان جدید را متوقف کرده و رشد فرد متوقف می‌شود. با توجه به فرآیندهای معمول پیری، افراد با افزایش سن به تدریج شروع به کاهش قد می‌کنند.
رژیم غذایی و قد چه ارتباطی با هم دارند؟
قد یک عامل غیرقابل تغییر است و قد کودک بیشتر به قد والدین بستگی دارد. اگر پدر و مادر هر دو قد بلند باشند، احتمالاً کودک قد بلند خواهد بود؛ اما بچه‌ها با مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامین D است، می‌توانند به طور طبیعی قدبلندتر شوند.
کودکان معمولاً به صورت جهشی رشد می‌کنند و بین ۶ تا ۸ سالگی میزان رشد کمی دارند. حدود ۲۵ درصد از رشد قد در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد. دو هورمون در این امر نقش دارند: هورمون رشد انسانی (HGH) و فاکتور رشد شبه انسولین (IGF-۱)، که رشد طولی استخوان را تعیین کرده و توده استخوانی را حفظ می‌کنند. در حالی که هیچ غذایی وجود ندارد که به سرعت قد را افزایش دهد اما برخی غذاها ممکن است به تحریک تولید هورمون رشد و کمک به رشد استخوان کمک کنند.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که کودکان و جوانان از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل همراه با مقدار زیادی میوه و سبزیجات استفاده کنند. این تضمین می‌کند که آنها تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای رشد را دریافت می‌کنند.
پروتئین و کلسیم به ویژه برای سلامت و رشد استخوان مهم هستند. برخی از غذاهای غنی از پروتئین عبارتند از: تخم‌مرغ، لبنیات و محصولات لبنی (شیر، پنیر، ماست و کشک)، مرغ، گوشت، حبوبات، آجیل مخلوط، سبزیجات سرشار از پروتئین مانند اسفناج، مارچوبه و سبزی خوردن و....
غذاهایی که باید از آنها اجتناب شود
اگرچه تغذیه مناسب برای رشد و تکامل کودکان بسیار مهم است اما غذاهای خاصی وجود دارند که می‌توانند اثرات مضری بر سلامت کودکان داشته باشند. شکلات‌ها، شیرینی‌ها، چیپس‌ها، کوکی‌ها، سیب زمینی سرخ کرده و غیره از جمله مواردی هستند که باید از آنها اجتناب شود. این مواد خوراکی با وجود طعم بی‌نظیر اما سرشار از قند، چربی‌های ترانس و کربوهیدرات‌های تصفیه شده هستند که بر سلامت کودک تأثیر منفی می‌گذارد. مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده، جذب مواد مغذی را که برای رشد ضروری است، مهار می‌کند.
چه راه‌های دیگری برای رشد قد کودکان وجود دارد؟
با وجود آنکه انواع خاصی از مواد غذایی تا چند سانتی‌متر در افزیش قد کودکان تأثیرگذارند اما راه‌های دیگری نیز وجود دارد که تا حدی می‌تواند به رشد قد کودکان کمک کند. این روش‌ها عبارتند از :
ورزش منظم
مطالعات نشان می‌دهد که برخی تمرینات با شدت بالا بر قد کودکان تأثیر می‌گذارد. ورزش‌هایی مانند شنا و حرکات یوگا می‌توانند به طولانی‌تر شدن ستون فقرات کمک کنند. همچنین بسکتبال و والیبال نیز با تحریک مرکز مغز به ترشح هورمون رشد (GH)، پاسخ مثبتی برای تسهیل رشد جسمانی است.
خواب کافی
در طول خواب عمیق، بدن هورمون‌های مورد نیاز برای رشد را آزاد می‌کند. بنابراین، خواب کافی ممکن است باعث رشد مطلوب شود. در مقابل، نخوابیدن کافی در طول مدت طولانی ممکن است با رشد سالم تداخل کرده و منجر به مشکلات سلامتی دیگری همچون عدم توانایی کودک برای تمرکز و یادگیری شود.
معاینات منظم
معاینات پزشکی فصلی به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که آیا کودکتان به مکمل‌هایی برای افزایش رشد نیاز دارد یا خیر.
محیط سالم
ایجاد محیطی بدون استرس و عاری از سیگار می‌تواند تأثیر مثبتی بر رشد کودک داشته باشد. این نوع فضا برای رشد آنها مفید است.
هیدراتاسیون (رساندن آب به بدن)
اطمینان حاصل کنید که سطح هیدراتاسیون بدن کودک کافی است. مصرف آب به پاکسازی هرگونه سموم در بدن و همچنین تقویت فرآیندهای گوارشی کمک می‌کند.
حفظ وزن سالم
اضافه وزن و چاقی می‌تواند بر استخوان‌ها فشار وارد کرده و در رشد اختلال ایجاد کند. در نتیجه، حفظ وزن سالم ضروری است.
فعالیت‌های خارج از منزل
قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ویتامین D را تأمین می‌کند که برای سلامت و رشد استخوان‌ها مهم است. بنابراین، کودک را به بازی در فضای باز در طول روز تشویق کنید.
در نهایت به یاد داشته باشید، تاکید بر سلامت و رفاه کلی بیش از نگرانی در مورد قد کودک اهمیت دارد. قد اکثراً توسط عوامل ژنتیکی کنترل می‌شود و هر مداخله‌ای فقط می‌تواند به اطمینان از دستیابی کودک به حداکثر پتانسیل قد خود کمک کند.
توصیه می‌شود که در مورد قد فرزندنتان حتماً با پزشک عمومی مشورت کنید. پزشک عمومی می‌تواند قد و قامت و رشد کودک شما را بررسی کند و تشخیص دهد که آیا به منظور افزایش رشد قد لازم است اقدام خاصی انجام شود یا خیر. همچنین باید در نظر داشت که نرسیدن یک فرد به حداکثر قد بالقوه خود، به این معنی نیست که او سالم یا متعادل نیست؛ بلکه فاکتورهای اضافی زیادی وجود دارد که به سلامت عمومی کودک کمک می‌کند و بیش از ویژگی‌های فیزیکی، رشد شخصیت برای موفقیت کودکان ضروری است./ایرنا
