بازخبر/قلعه الله‌وردی خان در شهر گوهران و در ۲۰ کیلومتری مرکز شهرستان بشاگرد (شهر سردشت) قرار دارد و شهرستان بشاگرد با بیش از ۴۵ هزار نفر جمعیت در ۳۳۰ کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده است.
چندی قبل دوست‌داران میراث فرهنگی بشاگرد از حفاری غیر مجاز در یکی از محوطه‌های این قلعه خبر دادند که با توجه به فاصله این منطقه از فرمانداری و اداره کل میراث فرهنگی هرمزگان و سخت‌گذر بودن مسیر، طبیعی بود که افراد سودجو برای جست و جوی اشای عتیقه، نگاهی این قلعه تاریخی نداشته باشند.
جالب است بدانیم که این بنای تاریخی
"کاربرد نظامی" داشته و در سه ضلع آن پرتگاه و در ضلع دیگر آن خندق بزرگی با عمق ۶۰ متر وجود داشته است تا از ورود دشمن به داخل قلعه جلوگیری شود و درواقع تنها راه ورود به این قلعه، ضلع شرقی آن است.
در رابطه با دستبرد به این قلعه شگفت‌انگیز، رییس شورای اسلامی شهرستان بشاگرد هرمزگان بیان کرد: حدود ۲۰ روز پیش عده‌ای سودجو و ناشناس به صورت غیرمجاز در قلعه الله وردی خان اقدام به حفاری کرده‌اند.
این افراد با انگیزه سرقت آثار تاریخی احتمالی، گودالی به عمق سه متر داخل محوطه این قلعه حفر کرده‌اند.
حسن باقری : به علت نبود اداره یا نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان بشاگرد و همچنین گشت حفاظت از آثار تاریخی هنوز ابعاد دستبرد و خسارات به این قلعه تاریخی ارزیابی نشده است.
وی اظهار کرد: سارقانِ آثار تاریخی در نبود مرکزی برای حفاظت از این آثار هر از چندی اقدام به حفاری و تخریب قبرستان‌های قدیمی در این شهرستان می‌کنند.
رییس شورای اسلامی بشاگرد گفت: قلعه الله‌وردی خان سال ۱۳۸۶ در فهرست آثار ملی ثبت شد و اکنون به علت مرمت نشدن، درخطر تخریب است.
یکی از مزیت‌های قلعه الله‌وردی خان در آن زمان این بود که یک چاه با عمق بیش از ۲۰۰ متر از داخل قلعه تا رودخانه حفر کرده بودند که آب آشامیدنی قلعه‌نشینان (خانواده خان و سربازان) را فراهم می‌کرد.
«شهرستان بشاگرد اداره یا نمایندگی میراث فرهنگی ندارد و این مساله کار رسیدگی به بناهای تاریخی این شهرستان را سخت‌تر کرده است.»
تشکیل پرونده قضایی برای حفاران غیرمجاز «قلعه گوهران» بشاگرد
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان نیز در این راستا با اشاره به تایید حفاری غیرمجاز قلعه الله وردی خان بشاگرد، گفت: در پی انجام اقدامات تامینی و بازدید میدانی، یک مورد حفاری غیرمجاز پیرامون قلعه گوهران بشاگرد شناسایی شد که هم اکنون برای حفاران غیرمجاز این اثر تاریخی پرونده قضایی تشکیل شده است.
سپهر زارعی در این راستا با اشاره به اینکه طبق بررسی‌های انجام‌شده در این حفاری غیرمجاز، آسیبی به قلعه وارد نشده است، اظهار کرد: حفاری در محوطه باستانی انجام نشده و لایه‌های فرهنگی نیز آسیب ندیده است و خوشبختانه عاملان حفاری به اشیاء فرهنگی نیز دست نیافته‌اند.
وی با اشاره به اینکه براساس ماده واحده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی هرگونه حفاری و کاوش به قصد به دست آوردن اموال تاریخی و فرهنگی ممنوع بوده است، تصریح کرد: بر همین اساس، مرتکب به حبس ۶ ماه تا سه سال و ضبط اموال و اشیای کشف شده و پرداخت خسارت وارد به آثار تاریخی محکوم خواهد شد.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان عنوان کرد: به همین منظور پرونده قضایی تشکیل‌شده و موضوع برای اقدامات بعدی قضایی در دست پیگیری است.
زارعی با بیان اینکه به دلیل کمبود اعتبارات در حوزه مرمت، این بنا در سال‌های اخیر مرمت نشده است، گفت: برای مرمت این بنای تاریخی از محل اعتبارات ملی و استانی درخواست تامین اعتبار شده که تاکنون اعتباری برای این بنا تخصیص داده نشده است و امیدواریم باتوجه به تشکیل انجمن خیران میراث فرهنگی استان هرمزگان، بتوانیم برای مرمت این اثر تاریخی تامین منابع کنیم.
این مسئول با اشاره به اینکه در استان هرمزگان بیش از یکهزار اثر تاریخی شناسایی‌شده وجود دارد که ۳۰۸ اثر غیرمنقول در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، افزود: باتوجه قرارگیری آثار در مکان‌های دورافتاده و سخت گذر و همچنین به علت کمبود نیروی انسانی، امکان نظارت بر همه آثار تاریخی نیست.
زارعی افزود: در همین راستا با تشکیل انجمن‌های میراث‌فرهنگی در شهرستان‌ها به ریاست فرمانداران این موضوع در دست پیگیری است.
قلعه تاریخی گوهران بشاگرد
از آن جا که گوهران در گذشته همواره مورد هجوم دشمنان قرار می‌گرفت؛ بنابراین خان‌های گوهران دستور ساخت این بنای مستحکم را دادند تا بتوانند از خود و خانواده حکومت و شهرشان دفاع کنند. قلعه تاریخی گوهران آثار به جا مانده از دوران قاجار در منطقه بشاگرد بر فراز تپه‌ای به دست معماران بومی ساخته شده و دارای یک حسینیه و مسجد است. ملات و مصالح به کار رفته در این بنا گِل و سنگ است و قلعه گوهران واقع در شهرستان بشاگرد در شرق استان هرمزگان است اما یکی از مکا های ناشناخته این منطقه جنوبی به شمار می‌رود./ایرنا
