نقد و بررسی "برادرم خسرو" در چهارشنبه‌های فیلم کانون

بازخبر/  "برادرم خسرو" در سال ۹۴ تولید شده و روایت زندگی پسر جوانی است که به بیماری دوقطبی مبتلا است. چند هفته‌ای به منزل برادر بزرگ‌ترش می‌رود که این حضور سرآغاز اتفاقاتی است...، ناصر هاشمی، شهاب حسینی و هنگامه قاضیانی ازجمله بازیگران حاضر در این فیلم هستند. نقد و بررسی این فیلم با همراهی و حضور «سیدرضا هاشمی‌زاده» دکترای تخصصی علوم ارتباطات و «مهرداد امیرزاده» کارگردان و فیلم‌ساز برگزار شد. فیلم‌ساز و منتقد هرمزگانی در جلسه نقد و بررسی فیلم "برادرم خسرو" این فیلم را یک درام روانکاوانه خواند و گفت: چنانچه از دید روانکاوانه بررسی کنیم فیلم قابل قبولی است، روایت خسرو " هنرمندی " که دچار بیماری دوقطبی است اما در طول داستان متوجه می‌شویم که بیمار اصلی برادرش ناصر است. از آنجایی که احسان بیگلری کارگردان فیلم، مدافع حقوق هنرمندان است در این فیلم نشان می‌دهد که یک هنرمند ظاهراً دیوانگی‌هایی دارد اما دیوانگی‌اش عقلانی است و هر چه پیش می‌رویم خسرو را سرشار از عقلانیت می‌بینیم. مهرداد امیرزاده ادامه داد: در مقابل او برادرش "ناصر" که پزشک است از لحاظ مالی و موقعیت اجتماعی دارای شرایط مساعدی است و در ظاهر زندگی آرام و متمدنانه‌ای  دارد، از سلامت روان برخوردار نیست. وی اظهار کرد: در جامعه‌ای ناآرام و درگیر معضلات متعدد اگر فردی آرام و بی‌تفاوت باشد دچار مشکل بوده و غیرعادی است و فردی که در مقابل این کنش‌ها واکنش نشان می‌دهد فردی سالم است. فیلم چنین جامعه‌ای را  در قالب یک خانواده به چالش کشیده  و این را می‌خواهد به مخاطب بگوید که خسرو بیمار دوقطبی و متفاوت درواقع سالم و نرمال و ناصر برخلاف ظاهر آرامش بیمار است، به قرص‌های اعصاب پناه می‌برد و از خانواده مخفی می‌کند و این ناصر است که با برادر، همسر و پسرش سازگاری ندارد و می‌خواهد آن‌ها را  تحت کنترل خود درآورد. این منتقد سینما با اشاره به فیلم‌برداری خوب و کامل فیلم بیان کرد: فیلم‌برداری به این معنی است که همه چیز بشود یک محور واحد که همان فیلم است. فیلم‌بردار، تصویربردار و بازیگر خوب باید در خدمت فیلم باشند. فیلم‌برداری خوب در سینما به گونه ایست که هرآنچه در فیلم دیده و شنیده شود و همه چیز در جای خود قرار داشته باشد. امیرزاده تصریح کرد: بیگلری دستیاری "فرهادی" را در کارنامه دارد از این رو به خوبی توانسته  از پس ساخت فیلم اولش بربیاید و بازیگران نیز نقش خود را به خوبی ایفا کردند. به عنوان مثال هنگامه قاضیانی نقشی آرام را در فیلم روانکاوانه‌ای که دارای پیچیدگی است بر عهده داشت، و خطی رفتار کردن در این نقش کار سختی است که او به بهترین نحو بازی کرده بود. وی عدم ایجاد جذابیت در طی فیلم  را از نکات ضعف فیلم نام برد و عنوان کرد: طبق اصول فیلم‌نامه‌نویسی باید هر ۷ دقیقه یک‌بار با ایجاد شوک و نیشگون گرفتن از بیننده باعث جذب و ترغیب او به دنبال کردن داستان شویم اما این فیلم برنامه‌ای برای این منظور و نگه داشتن مخاطب روی صندلی سینما نداشت، در رخ دادن بعضی اتفاقات تعلل می‌ورزید و ریتم تماشاگر را گرفته بود اما در مجموع ضعف محسوس دیگری نداشت. این کارگردان و فیلم‌ساز منتقد گفت: فیلم، قصه محور و دارای داستانی خوب و فیلم‌نامه‌ای قرص و محکم بود. کارگردانی و بازیگری قابل قبولی داشت و با توجه به نام‌گذاری فیلم با اقتباس از محله ناصرخسرو و نوع تیتراژ آن به صورت دایره‌ای و چرخشی، موسیقی و تک‌تک واژه‌ها، دکور و رنگ زرد کسالت‌آور خانه، جامعه را به چالش می‌کشید و می‌گفت "نگاهمان را بشوییم" و مقابله و واکنش در مقابل خودخواهی دیگران بیماری نیست، بلکه فرد یا افراد ایجادکننده تنش و محدودیت از بیماری رنج می‌برند. کارشناس علوم ارتباطات نیز در این برنامه، اظهار کرد: فیلم "برادرم خسرو" یک درام روانکاوانه و قصه محور است و خرده روایت اضافی به آن تحمیل نمی‌کند. فیلم قصه‌ای را دست‌مایه روایت خود قرار داده که درواقع ریشه‌های اختلالات روحی و روانی افراد به تصویر کشیده می‌شود که در این فیلم ریشه این اختلالات به خانواده برمی‌گردد. خانواده در این فیلم نمادی از جامعه است که افرادی با طرز فکر متفاوت در آن زیست می‌کنند. ما در ادامه فیلم و از لابه‌لای صحبت‌های خسرو متوجه اتفاقاتی که در زندگی او روی داده می‌شویم و به ریشه اختلالاتش پی می‌بریم. سیدرضا هاشمی‌زاده اقتدارطلبی و تحمیل خواست خانواده به ویژه پدر را در وضعیت کنونی خسرو دخیل دانست و افزود: تحمیل سلیقه‌ای دیدگاه‌های فردی در جامعه از طرف بزرگ‌ترها یا صاحبان قدرت باعث مقاومت فرد می‌شود که حاضر نیست دست از خواسته‌های خود بردارد. چنین فردی از حمایت فردی و اجتماعی برخوردار نیست و سرخورده خواهد شد. خسرو یکی از این افراد است که در مقابل تحمیل‌گری مقاومت و مقابله کرده و از ۱۸ سالگی خانه را ترک می‌کند. تنش‌های ایجاد شده او را از مسیر زندگی دور کرده، به هم می‌ریزد، او دچار آشفتگی و هرج و مرج و درنهایت اختلالات روانی می‌شود. وی شخصیت ناصر را در تقابل با خسرو دانست و عنوان کرد: افرادی که خودبرتربین، منفعت‌طلب، کینه‌توز و اهل حسادت هستند با امر و نهی کردن و قضاوت بیجا دیگران را در مسیر تنش قرار می‌دهند و به آن‌ها آسیب می‌رسانند. "ناصر" در این فیلم چنین نقشی را در خانواده به عهده داشت که ریشه آن را در رفتار پدرش باید جست. ناصر فردی خودخواه و خودمحور است که با نگاه عمودی، خود را بالاتر و عاقل‌تر از سایرین می‌بیند، برای همسر و پسرش تصمیم می‌گیرد، برادرش خسرو را امر و نهی و سرزنش می‌کند تا آنجا که با خوراندن قرص او را تا دم مرگ می‌برد. وی تصریح کرد: خسرو هنرمندی است که  توانمندی هایش از سوی  پدر و برادرش نادیده گرفته شده و تبعیض و تحقیر را حس کرده و چنین افرادی پس از طرد شدن جرقه‌های خلاقیت در آن‌ها خاموش و سرکوب می‌شود، دچار اختلالات شده و به قهقرا می‌روند. فیلم می‌گوید چنانچه در جامعه با چنین افرادی روبرو شدیم قضاوت نکنیم و پشت پرده ماجرا را کشف و ریشه مشکل را دریابیم و به فرد آسیب‌دیده کمک کنیم و او را مورد حمایت قرار دهیم. این منتقد و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه فیلم برادرم خسرو جزء معدود فیلم‌های ایرانی است که داستان درام روانشناسانِ را به تصویر کشانده، گفت: فیلم‌هایی که در این ژانر ساخته می‌شود، باید به دلیل پیچیدگی‌های روابط انسانی  لایه‌های مختلف آن نشان داده شود و به راحتی نمی‌توان پنجره درونی افراد را باز کرد. این فیلم توانسته بود با پرداختن به این موضوع موفق باشد. فیلم قصه محور است و آغاز و پایانش پیداست و بازیگری خوب و قابل قبولی را از ناصر هاشمی و شهاب حسینی شاهد هستیم. وی قسمت پایانی داستان را نقطه عطف و درخشان فیلم برادرم خسرو خواند و ادامه داد: در سکانس پایانی و هنگامی که خسرو از طریق فیلم ضبط شده در تبلتش متوجه می‌شود که خوراندن قرص‌ها و بستنش به تخت توسط برادرش ناصر صورت گرفته سکوت می‌کند، فایل را حذف کرده و نشان می‌دهد روح بزرگ و بخشنده‌ای دارد و درواقع او بیمار نیست بلکه برادرش دچار مشکل است. تقابلی بین دو برادر و دو نسل با دیدگاهی متفاوت، نسلی خودمحور و نسلی که قربانی دست آن‌هاست و می‌خواهد زندگی‌اش را باب خواست و میل خودش بسازد نه  بر اساس ضوابطی که  از جانب خانواده و جامعه برایش تعریف و تحمیل می‌شود. فیلم با لوکیشن محدود آپارتمانی تمام پیچیدگی‌ها را با کارگردانی، بازیگری، فیلم‌برداری، و موسیقی خوب روایت کرده است.اکران و جلسه نقد و بررسی فیلم "برادرم خسرو" در ادامه برنامه‌های کانون نما تحت عنوان چهارشنبه‌های فیلم برگزار شد. چهارشنبه‌های فیلم در هفته‌ جاری فیلم "قسم" را در ساعت ۱۷ چهارشنبه(۲۸ اردیبهشت) اکران و مورد نقد و بررسی قرار خواهد داد.