از جمله قدیمی‌ترین جلوه‌های هوش مصنوعی در زندگی روزمره کاربران فضای مجازی، کپچا یا همان آزمونی است که سایت‌ها برای تمیز دادن ربات از انسان پیش روی کاربران قرار می‌دهند و در صورت ناکامی در حل آن، قادر نخواهید بود در بسیاری از سامانه یا سایت‌ها وارد شده یا به اصطلاح در آنها لاگین نمایید.
البته کپچا انواع مختلفی دارد و به مرور زمان تغییرات زیادی هم یافته است تا جایی که از نسخه‌های ابتدایی یعنی ضرورت نوشتن جواب یک جمع یا تفریق ساده ریاضی و بعد درج حروف کج و معوج و در هم ریخته با قلم (فونت) و رنگ‌های خاص، حالا به ضرورت شناسایی اجسام مختلف در تصویر رسیده که نوعی آزمون پیچیده است و در صورتی که نمره کاملش را نگیرید، با تغییر موضوع، تکرار می‌شود.
البته امثال موتور جست‌وجوی گوگل که به شدت با مشکل بات‌ها دست به گریبان هستند، مدعی اند که در آزمون کپچایی که استفاده می‌کنند، پاسخ دادن به سوال طرح شده (مثلا کلیک روی تصویرهایی که در آنها اتوبوس یا خط عابرپیاده هست) تنها یک بخش از حل مساله است و جز آن به الگوریتم‌های حرکت موس روی صفحه و سرعت شناسایی و مولفه‌های جانبی دیگر، حتی بررسی تاریخچه مرورگر هم توجه دارند تا تشخیص دهند که با انسان طرف هستند یا خیر.
آزمون‌ها و تحلیل‌هایی پیچیده و چندوجهی که به کمک هوش مصنوعی امثال گوگل طراحی و اجرا می‌شوند و جالب آنکه حالا نتایج یک پژوهش منتشر شده که حکایت از شکست این هوش مصنوعی به دست نسخه‌های تازه این هوش دارد. شکستی که بسیار مطلق و ۱۰۰ درصدی هم بوده و در نتیجه، می‌تواند موجب رقم خوردن تغییراتی بزرگ در دنیای مجازی شود.
بر اساس نتایج منتشر شده از این پژوهش، سه پژوهشگر موسسه ETH زوریخ سوئیس توانسته‌اند یک مدل پردازش تصویر مبتنی بر هوش مصنوعی را برای حل سیستم آزمون انسانی ری کپچا-ورژن ۲ گوگل (reCAPTCHA v۲) طراحی و آماده سازی کنند که آن را «یولو» (YOLO که مخفف You Only Look Once) است نام گذاشته اند و قادر است از همه آزمون‌های کپچای گوگل با موفقیت عبور کند.
عبور از نسخه‌ای از کپچا که به نوعی سخت‌ترین در جهان است تا جایی که در سال ۲۰۰۷ میلادی عرضه شده و گوگل تاکنون نیازی به بازآفرینی و ارتقا آن احساس نکرده است. نسخه‌ای که برخی شرکا و مشتریان گوگل هم از آن بهره می‌برند و همان گونه که بالاتر گفتیم، افزون بر مولفه‌های به تصویر در آمده، امثال حرکت موشواره یا موس هم در شناسایی کاربر به عنوان انسان موثر است.
با این یادآوری، ناگفته پیداست که هوش مصنوعی کارآزموده شده در سوییس قادر به فریب هوش مصنوعی گوگل در این دست موارد هم هست که می‌تواند از آزمون کپچای آن با موفقیت کامل، سربلند بیرون آید. شکستی که بعید است زمان زیادی پایدار بماند چراکه این مساله برای امثال گوگل بسیار حیاتی است و می‌تواند به زیان مالی این شرکت منجر شود.
دورنمای وضعیتی که احتمالا به زودی تدابیری ویژه برای مقابله با رقم خوردن کامل اتخاذ شود، پیش از آنکه عبور از کپچا به کار روزمره هوش مصنوعی‌های مختلف تبدیل شود که بر پایه یادگیری ماشین (Machine learning) توسعه می‌یابند و کافی است الگوریتم‌ها و مدل‌های ریاضی یا آماری عبور از کپچا در اختیارشان قرار گیرد تا همگی شان بتوانند از سد کچپاهای فعلی بگذرند و به ابزار کارآمدی در دست هکرها و سودجویان تبدیل شوند!
نظر شما