فضای سیاسی ایران در هفته‌های اخیر شاهد تحرکات متنوعی بوده است؛ از سفر علی لاریجانی به یک کشور و اعلام رسمی‌اش به‌عنوان نماینده ویژه رهبری گرفته تا انتشار مستندی درباره سفراو، اما بازنشر نیافتن این محتوا در میان حساب‌های کاربری جریان موسوم به سوپر انقلابی، سوالات بسیاری را برانگیخته است.
این سکوت در حالی است که همین حساب‌ها مکرراً مطالب مربوط به فلسطین، غزه و لبنان در شبکه‌های افق برنامه ثابت دارند و بازنشر می‌دهند. اما نکته‌ای که این بحث را پیچیده‌تر کرد، مصاحبه علی لاریجانی با سایت رهبر انقلاب بود که در آن از امکان مذاکره دوباره سخن گفت. اما این موضوع نیز از طرف کاربران سوپر انقلابی بایکوت شد.
در همین حال، مجلس لایحه دو فوریتی بررسی قانون مربوط به افراد دارای تابعیت دوگانه در مشاغل حساس را بررسی کرد و با آن مخالفت نمود.
از سوی دیگر، معاون حقوقی دولت چهاردهم در مصاحبه‌ای اعلام کرد که رهبر انقلاب با این قانون موافق است. در بخش دیگر تحولات رسانه‌ای کشور واکنش مهدی فضائلی، از مسئولان دفتر رهبر انقلاب، بود. او در توییتی تأکید کرد که شعری که روزنامه کیهان با انتساب به رهبر انقلاب منتشر کرده بود، از سوی ایشان نبوده و این انتساب تکذیب می‌شود. این تکذیبیه، واکنش‌هایی را از سوی کاربران سوپر انقلابی به دنبال داشت که خواستار تکذیب سایر نقل‌قول‌ها از جمله سخن مجید انصاری نیز شدند.
یک روز پس از این ماجرا، فضائلی در توییتی دیگر اعلام کرد که سخن مجید انصاری درباره موافقت رهبر انقلاب با اصلاح قانون مربوط به تابعیت قهری درست است.
همچنین پس از انتشار توییت فضائلی درباره نقل قول مجید انصاری، برخی کاربران سوپر انقلابی به آن واکنش نشان دادند. یکی از کاربران نوشت: «حضرت آقا فرمودند با اصلاح قانون درباره تابعیت‌های غیرقهری مخالفند یعنی اگر فرزند یک مسئولی رفت درخواست داد و تابعیت یک کشور دیگه رو گرفت دیگه پدرش نمی‌تونه پست حساسی در نظام بگیره.» این کاربران همچنین دولت را متهم کردند که با ارائه لایحه‌ای ناقص، تلاش کرده برخلاف نظر رهبری، قانون را اصلاح کند.
مجید انصاری از اعضای اصلی و کلیدی مجمع روحانیون مبارز(از جریان چپ) است.
در سوی دیگر، مهری طالبی دارستانی، که به خاطر ایجاد کارزارهای جنجالی شهرت دارد، این بار کارزاری برای عزل ظریف به‌عنوان مطالبه ملی ایجاد کرد و توییت کرد که تعداد امضاهای مردمی برای این هدف به بیش از ۵۴ هزار نفر رسیده است.
کبری آسوپار، دبیر سیاسی روزنامه جوان سپاه، نیز با اشاره به قانون مربوط به تابعیت‌ها در مشاغل حساس، اصلاح‌طلبان را به استفاده از اختیارات فراقانونی رهبر انقلاب متهم کرد. او نوشت: «لزوم عمل کردن رهبری در چارچوب قانون، چیزی بود که خاتمی ۷۶ به رهبری گفت و جواب شنید که بله، ولی خود شما بیشترین تقاضا برای استفاده از اختیارات فراقانونی رهبری را خواهید داشت.»
در همین حال، سعید جلیلی نیز با اظهارنظرهایی درباره موضوعاتی، چون FATF در بین طرفداران کم تعداد خود بازنشر می‌شود. او در حاشیه حضور در دانشگاه شاهد گفته است: «ما ۳۹ بند از ۴۱ بند FATF را انجام می‌دهیم، اما نهاد FATF بیانیه می‌دهد که تازه بعد از انجام این ۴۱ بند، به شما خواهم گفت که در گام‌های بعد چه اقداماتی انجام دهید.» این اظهارات در همان روزهایی مطرح شد که قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شده بود. این نکته حائز اهمیت است طبق سامانه راست‌آزمایی فکت‌یار ایران سعید جلیلی طی هر بار مذاکره با ۵+۱، تحریم علیه ایران تصویب شده است.
کاربری نیز در توئیتی نوشت:سوپرانقلابی ها و بدنه شان با بازگشت لاریجانی/حفظ ظریف با حکم حکومتی! در موقعیت "تحقیر" قرار گرفته اند و این تبعاتی خواهد داشت...چیزی شبیه آبان 96
جلیلی همچنین با توصیه کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» در توییتی از سوی یکی از کاربران طرفدارش مورد توجه قرار گرفت. اما نکته قابل توجه این است که جریان سوپر انقلابی نسبت به مواضع جلیلی نیز به‌طور کلی بی‌تفاوت است و تمرکز بیشتری بر نقدهای مستقیم به دولت دارد. در همین حال، نقش جلیلی در شرایط فعلی کشور نیز مورد بحث است.
او نتوانسته است به اندازه ظریف و دولت در فضای عمومی و رسانه‌ای تأثیرگذار باشد و از سوی دیگر عدم سپردن ماموریت های سیاسی و بین المللی به سعید جلیلی نشان می دهد او به‌نوعی از دور بازی‌های کلان کنار گذاشته شده...
با این وجود، رفتار جریان سوپر انقلابی در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که این جریان تمرکز خود را بر نقد دولت و شخصیت‌هایی، چون محمدجواد ظریف معطوف کرده است، در حالی که نسبت به برخی چهره‌های نزدیک به رهبر انقلاب، همچون علی لاریجانی، سکوت اختیار می‌کند. این تناقض رفتاری، همراه با تلاش برای تقویت گفتمان انتقادی نسبت به دولت، نمایانگر راهبردی است که هدف آن به‌ظاهر تقویت پایگاه اجتماعی این جریان است. این جریان همچنین با استفاده از مفاهیم ارزشی و استناد به سخنان رهبری، سعی دارد مشروعیت انتقادهای خود را تقویت کند.
حضور همزمان لاریجانی و ظریف در دولت، کابینه نه چندان مستحکم پزشکیان را تقویت خواهد کرد که در شرایط فعلی جزو اصلی ترین گزینه های راهبردی و اصلی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود، به طوری که رهبری معظم انقلاب شخصا در آنها ورود می کنند تا جای هیچ شبهه ای باقی نماند.
هرچند ظریف و لاریجانی در ظاهر تفاوت‌های جدی در مواضع و سبک مدیریتی دارند، اما در برخی موارد می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. ظریف به‌واسطه حضور در عرصه دیپلماسی بین‌المللی و مدیریت پرونده برجام در سال‌های گذشته، چهره‌ای تأثیرگذار و نماد تعامل با غرب است. از سوی دیگر، لاریجانی با سابقه طولانی در نهادهای مختلف حکومتی و جایگاهش به‌عنوان نماینده ویژه رهبری، نمادی از سیاست داخلی و میانجی‌گری بین جناح‌های مختلف است.
این دو شخصیت، با تلفیق توانایی‌های دیپلماتیک و مدیریتی خود، نشان داده‌اند در برابر انتقادات جریان سوپر انقلابی، که عمدتاً بر شعارهای آرمانی و ایدئولوژیک تأکید دارد، به‌عنوان یک گفتمان عمل‌گرایانه ظاهر می‌شوند. جریان سوپر انقلابی معمولاً لاریجانی را به دلیل نقش‌های اداری و مدیریتی‌اش مورد نقد قرار نمی‌دهد، یا دست‌کم شدت انتقاد از لاریجانی کمتر است. اما برجسته‌سازی این نکته که هر دو شخصیت از سوی رهبری انقلاب در موقعیت‌های کلیدی به کار گرفته شده‌اند، می‌تواند تناقض رفتار سوپر انقلابی‌ها را در بایکوت یا انتقاد گزینشی آشکار کند.
در این میان، جایگاه سعید جلیلی نیز جالب توجه است. او که روزگاری یکی از مهم‌ترین مدعیان گفتمان سوپر انقلابی به شمار می‌رفت، امروز به حاشیه رانده شده و بیشتر در قالب یک فعال مجازی/سخنران سیاسی در محافل محدودی حضور دارد. نیمکت‌نشینی جلیلی در فضای سیاسی نشان می‌دهد که گفتمان ایدئولوژیک صرف، بدون دستاوردهای ملموس، حتی در میان خود جریان‌های تندرو نیز حمایت کافی را جلب نمی‌کند. این وضعیت ضعف استراتژیک جریان سوپر انقلابی را تقویت می‌کند، زیرا فاقد چهره‌هایی است که هم در عرصه عمل و هم در عرصه نظر بتوانند با شخصیت‌های پرنفوذی مانند ظریف و لاریجانی رقابت کنند.
این نکته را نباید فراموش کرد که دکتر محمدباقر قالیباف درقامت ریاست مجلس شورای سالامی هم خط مشابه ای را در سیاست داخلی و خارجی به پیش می برد که حالا با حضور علی لاریجانی در دولت، می تواند مکمل هم شده و هماهنگی بیشتر در اداره کشور را به نمایش بگذارد.
نظر شما