آن چه در برنامه ریزی جهت تحقق توسعه ی پایدار شهری بایستی مدنظر قرار گیرد، توجه به محلات به عنوان کوچکترین واحد تقسیمات شهری و توسعه ی محله ای است. تحقق توسعه ی محله ای که بر اساس دیدگاه ها و نظریه های مرتبط با این مفهوم، بر مشارکت شهروندان مبتنی می باشد، نیازمند ظرفیت سازی است و در این راستا باید سرمایه های اجتماعی محلات و عوامل اثر گذار بر آن را شناخت.
مساجد به عنوان مردمی ترین پایگاه های اجتماعی که از ابتدای امر، کارکردهای مهمی داشته اند را می توان در زمره ی مهم ترین سرمایه های اجتماعی در محلات تلقی کرد.
کارکرد مسجد آن طور که پیامبر (ص) آن را بنا کردند چیزی فراتر از کارکرد عبادی صرف بود و مبنای شکل گیری آن به عنوان نخستین پایگاه اجتماعی پس از تشکیل حکومت اسلامی، رفع نیازهای مادی و معنوی مردم بود .
مساجد در طول تاریخ، کانون اتفاقات مهم جوامع اسلامی بوده و علاوه بر کارکرد عبادی خود، ایفا کننده ی نقش های مهمی در عرصه های مختلف متناسب با نیاز جامعه بوده و جامعیت دین اسلام را انعکاس داده اند.
نقش محوری مساجد در رزمایش مواسات و نقش آفرینی در منظومه ی مبارزه با کرونا مثال ملموسی از استفاده از ظرفیت مساجد متناسب با نیاز جامعه است. چیزی شبیه سال های دفاع مقدس که مسجد پایگاه اعزام نیروها و پشتیبانی امور مربوط به جبهه بود و مثل نقش اثرگذار مساجد در پیروزی انقلاب و سپس استمرار آن.
برای مساجد بر اساس دیدگاه کارشناسان، ۴۰ کارکرد تعریف شده و این اماکن مقدس به عنوان نهادی مردمی و مرکز ثقل جامعه ی اسلامی، این قابلیت را دارند که علاوه بر کارکرد عبادی، به صورت متوازن و هماهنگ، نقش های مهمی را در زمینه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آموزشی و … با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی محلات و همکاری دستگاه های ذیربط بر عهده بگیرند و حتی در هنگام بحران ها در جایگاه ستاد بحران هر محله، نقش موثری را در راستای مدیریت بحران ها با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی محلات در کنار دستگاه های ذیربط ایفا نمایند و این همان موضوعی است که در دوران اوج شیوع کرونا نیز در بسیاری از مساجد کشور شاهد بودیم.
به عنوان مثال مساجدی که با تکیه بر مشارکت های مردمی و ظرفیت نیروی انسانی محلات تبدیل به کارگاه های تولید ماسک شده و یا اقدام به ضد عفونی محلات نمودند و با تهیه و توزیع بسته های معیشتی و بهداشتی در کاهش آلام اقتصادی اقشار کم درآمد جامعه در شرایط افت رونق و تعطیلی برخی از مشاغل اهتمام ورزیدند. و یا با تهیه ی آبمیوه، سوپ و غذا به یاری انبوه بیماران بستری در بیمارستان ها شتافتند. اهالی مسجد در برخی محلات کشور کار خرید روزانه ی سالمندان محلات را نیز برعهده گرفتند تا سلامت آنان در شرایط شیوع بیماری به خطر نیفتد و یا درصدد برطرف کردن اشکالات درسی و جبران عقب ماندگی های تحصیلی دانش آموزان در شرایط تعطیلی آموزش حضوری مدارس برآمدند.
نقش دین در ایجاد همبستگی و انسجام بین انسان ها، کاهش آسیب های اجتماعی، افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی و به دنبال آن افزایش مشارکت های مردمی انکار ناشدنی است و مساجد از این منظر و همچنین از این جهت که مکانی برای حضور اقشار مختلف مردم می باشند و قدرت بسیج نیروهای داوطلب را برای انجام فعالیت های جمعی دارند می توانند در افزایش مشارکت های مردمی در برنامه های توسعه و به دنبال آن ارتقای توسعه ی محله ای نقش موثری ایفا کنند.
و از دیگر سو مساجد یکی از محل های تجمیع نظرات اقشار مختلفی از مردم و به نوعی مکانی جهت مشارکت در برنامه ریزی از پایین به بالا و لحاظ اولویت ها، نیازها و دیدگاه های مردمی و معضلات محلات مختلف هستند، از این رو از ظرفیت مساجد در زمینه ی احصای مشکلات و آگاهی از نظرات و پیشنهادات شهروندان نیز می توان بهره برد که این امر نیز به نوبه ی خود ضمن فراهم آوردن امکان برنامه ریزی موثرتر و کاربردی تر، موجب افزایش مشارکت های مردمی می گردد.
با توجه به موارد ذکر شده، توجه بیش از پیش به گفتمان مسجد محوری به منظور فعال کردن کارکردهای مساجد ضروری به نظر می رسد و در راستای حل معضلات، ارتقای توسعه ی محله ای و تحقق توسعه ی پایدار شهری نباید از ظرفیت مساجد و نیروی انسانی محلات غافل شد.
و البته در این بین بایستی تقویت زیر ساخت ها و ارکان مساجد نیز مورد توجه قرار گیرد و نگاه تقلیل گرایانه به کارکردهای مساجد جای خود را به نگاه جامع به این ظرفیت های عظیم مردمی و دینی بدهد.
به همین منظور درنظرداریم دیدارمردمی باهدف ارتباط چهره به چهره و بدون واسطه باشهروندان ، رسیدگی به درخواست ها و آگاهی از نظرات وپیشنهادات مردم شریف شهر بندرعباس درحیطه وظایف شورای اسلامی شهر روزهای *چهارشنبه هرهفته ازساعت ١٨ لغایت ٢٠ درمسجد غدیر واقع دربلوار رسالت جنوبی خیابان حکمت را داشته باشیم.
(2)نپسندیدم
(0)
